Cześć! Mam na imię Agnieszka. Jestem nauczycielem edukacji wczesnoszkolnej i przedszkolnej, terapeutą, oligofrenopedagogiem i trenerem TUS. Prowadzę Gabinet Terapii Pedagogicznej, w którym zajmuję się terapią dzieci z trudnościami szkolnymi, takimi jak: dysleksja, dysgrafia, dysortografia, dyskalkulia, a także dziećmi z autyzmem, zespołem Aspergera i niepełnosprawnością intelektualną. Moim celem zawodowym jest nauczanie przy wykorzystaniu aktualnych i atrakcyjnych metod, prowadzące do rozbudzania ciekawości i chęci zdobywania wiedzy u moich podopiecznych. W wolnej chwili piszę wiersze, tworzę kreatywne pomoce dydaktyczne do pracy z dziećmi. Prywatnie jestem mamą trójki wspaniałych dzieci.

Agnieszka Osmańska

Staś dziwnie zachowywał się już w przedszkolu. Nigdy nie jadł z innymi dziećmi. Denerwowały go zapachy na stołówce, dlatego mimo pełnego wyżywienia, przynosił własne kanapki. Czasami wybuchał złością, czasem krzykiem, chował się pod przedszkolną ławkę, zatykał uszy. Zachowania Stasia irytowały panie nauczycielki. Rodzice chłopca każdego dnia po odprowadzeniu synka do przedszkola, siedzieli jak na bombie. Pewne było to, że i tego dnia, jak każdego poprzedniego, dostaną telefon, żeby odebrać syna wcześniej, ponieważ placówka nie może sobie poradzić z jego zachowaniem.

Kiedy Staś trafił do szkoły podstawowej, w tej samej placówce, w której znajdował się oddział przedszkolny, jego problemy nie zniknęły, a wręcz przybrały bardziej ostrą postać. Codzienne uwagi w dzienniku lekcyjnym nie były dla chłopca motywacją. Ostatnia strona papierowego dziennika była cała zapełniona uwagami na temat zachowania jednego tylko ucznia. Do tego jedynki, Staś nie lubił pisać, nie nadążał, co powodowało dodatkową frustrację. Doszło do tego, że Staś uważał, że jest głupi i kolejna uwaga czy jedynka nie zrobią mu różnicy, bo i tak ma ich tysiąc.

W drugiej klasie nastąpiła zmiana nauczycieli w tej szkole. Nowa nauczycielka z języka angielskiego dostrzegła Stasia na korytarzu szkolnym. Rzeczywiście wyróżniał się wśród rówieśników, ale dla niej w zupełnie inny sposób, niż ten w jaki postrzegali go inni dorośli, dla niej był wyjątkowy, tak przynajmniej poczuła. Kiedy zobaczyła, jak uderza koleżankę, a następnie chowa się w kąt – podeszła bliżej do jego samotni i zapytała, czy może porozmawiać o zaistniałej sytuacji. Staś był zdziwiony, że tym razem nie chodzi o kolejną uwagę w dzienniku. Na początku nie bardzo chciał rozmawiać, milczeli obydwoje, potem trochę się otworzył. Okazało się, że jego poczucie wartości w skali 1-10 nie osiąga nawet 1.

Wieczorem długo myślała o chłopcu, zastanawiała się, jak można tego nie zauważyć, przecież to podręcznikowy przykład Zespołu Aspergera. Już na etapie przedszkola należało zajrzeć do literatury, porozmawiać z rodzicami, pokierować w celu dalszej diagnozy do Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej. Znając specyfikę pracy z takim dzieckiem, już wtedy można było uniknąć wielu sytuacji, jednak łatwiej było przypiąć łatkę.

Nie mogła zasnąć. To poczucie niesprawiedliwości, które dotknęło chłopca, towarzyszyło jej całą noc. Potem wszystko potoczyło się bardzo szybko, rozmowa z rodzicami, diagnoza, rozmowa rodziców z synem. Staś uświadomił sobie, że nie jest dziwakiem, jest za to wyjątkowy, jak Edison, Einstein czy Newton. Zaczęła się wewnętrzna przemiana postrzegania własnej osoby, poprawiło się zachowanie, poprawiły się oceny. Dziś Staś zakończył już etap edukacji wczesnoszkolnej, chodzi do piątej klasy, zdobywa stypendia za dobre wyniki w nauce. Rozumie sam siebie, inaczej postrzegają go rówieśnicy. Jest spokojniejszy, bardziej spełniony, szczęśliwy. Może kiedyś zostanie wielkim wynalazcą.

Co myślimy, kiedy widzimy zachowania dzieci odbiegające od przyjętych norm społecznych: niewychowany, niegrzeczny, jak on/ona się zachowuje, usunąć ją/go z tej grupy, klasy, przenieść do innej szkoły. Niewielu z nas zastanawia się, dlaczego to dziecko tak się zachowuje, w czym tkwi problem, przecież nikt z nas nie rodzi się zły. Często oceniamy, generalizujemy, nie szukamy pierwotnej przyczyny.

Nie dotyczy to tylko dzieci z Zespołem Aspergera czy dzieci w spektrum autyzmu. Są to również dzieci bez opinii, orzeczeń, których zachowania odbiegają od standardu. Przyczyny mogą być różne: napięcie, przebodźcowanie, problemy z integracją sensoryczną, traumy domowe, alkoholizm rodziców, przemoc domowa, nieprawidłowe oddziaływania wychowawcze w środowisku rodzinnym.

Dlatego zachęcam wszystkich, zarówno rodziców i nauczycieli, żeby pochopnie nie oceniali. Dobrze jest wspierać dzieci, podążać za nimi i zbudować relację. Po prostu - słuchać. Mając dobrą relację z uczniem lub z własnym dzieckiem, lepiej je rozumiemy i jesteśmy w stanie szybko zareagować i odpowiednio wcześniej mu pomóc :)

To dziecko jest niegrzeczne - historia Stasia

Ukończyłam studia z zakresu edukacji wczesnoszkolnej i edukacji przedszkolnej, oligofrenopedagogikę, integrację sensoryczną oraz edukację, terapię i wspomaganie osób ze spektrum autyzmu. Ponadto ukończyłam kursy niezbędne do pracy z dziećmi. Na co dzień jestem nauczycielem-wychowawcą w szkole podstawowej nr 27 w Zabrzu i terapeutą ręki oraz diagnostą i terapeutą SI.

Kinga Kania

Fenomen Kart Grabowskiego w pracy z dziećmi z autyzmem

Karty Grabowskiego charakteryzują się przede wszystkim jasnymi, prostymi zasadami, które są niezbędne autystom. Osoby w spektrum posiadają charakterystyczne cechy zachowania, powtarzalne oraz stereotypowe, a należą do nich między innymi: opór przed zmianą szczegółów otoczenia bądź codziennego planu dnia (np. przemeblowanie pokoju, wychodzenie z domu o innej porze niż zwykle), rutyna w zachowaniu oraz konkretnych czynnościach, jak np.: chodzenie tą samą drogą do przedszkola czy szkoły, koncentracja na zainteresowaniu rozkładami jazdy, na drogach, liczbach, czy datach. Osoby autystyczne nie lubią zmian, jest im bardzo trudno się odnaleźć w nowej sytuacji, a Karty Grabowskiego zapewniają stałe, niezmienne i proste w zrozumieniu oraz wykonaniu, zasady, dzięki czemu gry sprawiają uczniom przyjemność, a oni sami czują się pewniej.

Ich szata graficzna jest bardzo prosta i przejrzysta, posiadająca podstawowe kolory: czarne i czerwone. Umieszczone cyfry oraz znaki na białym tle są w przypadku osób autystycznych znakomitym rozwiązaniem, gdyż dobór i liczba kolorów są dla nich bardzo sprzyjające. Co więcej, sposób ułożenia znaków został idealnie dobrany dla dzieci z autyzmem, ponieważ są one ułożone w rzędach bądź linii prostej. Nie są zatem chaotycznie rozrzucone, co z kolei mogłoby znowu zaburzyć ich spostrzeganie.

Z racji tego, że autyści mają problemy z nawiązywaniem relacji, już na samym początku samoczynnie nawiązują relacje niewerbalne. Wiemy przecież, że autyści nie odczuwają potrzeby rozmów i kontaktów z drugą osobą, a grając w karty, nie trzeba rozmawiać. Przedstawione i zaproponowane gry przez autora angażują zatem dzieci nie tylko do nauki, ale również do nawiązywania tak bardzo ważnych i potrzebnych relacji, ponieważ żeby zagrać w jakąkolwiek grę, potrzeba minimum dwóch graczy. W ten sposób zaczynają nawiązywać mimowolnie relację z drugą osobą, chociażby dlatego, by zaproponować wspólną grę. W ten sposób już powstaje pierwsza interakcja między graczami.

Gry i zabawy z Kartami Grabowskiego to bardzo dobry sposób na trening umiejętności matematycznych, takich jak: nauka liczenia, logicznego myślenia i mnożenia oraz dzielenia. Umiejętności, jakie nabywają dzieci podczas gier i zabaw, dają również szansę na udział w organizowanych mistrzostwach. Co za tym idzie, bardzo korzystnie wpływają na rozwój intelektualny dzieci i zdrową rywalizację między uczestnikami. Osoby, które wykorzystują karty do gry, ćwiczą i doskonalą koordynację wzrokowo - ruchową, szybkość, refleks, ale także przez cały czas manipulują kartami, a to jest niezwykle ważne wśród autystów, choć nie tylko. Wiadomo przecież, że dzieci najlepiej i najszybciej uczą się poprzez ruch i zabawę, a Karty Grabowskiego świetnie temu sprzyjają. Gry można w różny sposób modyfikować oraz zmieniać, dopasowując do potrzeb oraz umiejętności danych dzieci. Karty mają bardzo szerokie zastosowanie. Wielokrotnie spotkałam się z nowymi grami i zasadami, które zostały mi przedstawione podczas spotkań i rozmów z rodzicami moich uczniów – oni sami, a także ich dzieci byli pomysłodawcami i pokazywali, jak grać, i jakie stosują zasady, które później ja sama wykorzystuję w pracy z dziećmi.

Osobiście jestem zachwycona Kartami i w każdy możliwy sposób używam je do pracy z dziećmi, które uczęszczają na moje zajęcia. Z czystym sumieniem polecam je każdemu rodzicowi/opiekunowi oraz nauczycielom i terapeutom, którzy z całą pewnością po rozegraniu jakiejkolwiek zaproponowanej gry dostrzegą, jak wiele dobrego i rozwojowego niesie za sobą taka zabawa.

Karty Grabowskiego u dzieci z autyzmem

Zanim opowiem o tym, dlaczego nauka przez zabawę dobrze sprawdza się u dzieci z autyzmem, zacznijmy od podstaw, czyli kilka informacji, czym on jest. Autyzm (ang. ASD – autism spectrum disorder) to zaburzenie (nie choroba) należące do spektrum autyzmu obejmujące wielorakie wyzwania, które mogą powodować znaczące problemy w porozumiewaniu się, w kontaktach społecznych, myśleniu, rozwoju społecznym, umiejętnościach poznawczych, zainteresowaniach i formach aktywności, a także umiejętnościach motorycznych.

Cierpiący na autyzm nie różnią się wyglądem od innych, natomiast to, co ich charakteryzuje, to zupełnie inny sposób zachowania, myślenia czy uczenia się.

Poszczególne trudności w różnych wymiarach spektrum są bardzo odmienne i mogą powodować, że u jednych funkcjonowanie występuje na poziomie głębokiego upośledzenia, a u innych, pozwala na całkowitą samodzielność.

Jeżeli chodzi o przyczyny autyzmu, nie są one w pełni znane. Wiadomo natomiast, że wpływ na jego wykrycie mają zarówno czynniki: genetyczne, biologiczne, jak i środowiskowe, które oddziałują na rozwój i funkcjonowanie danej osoby. Naukowcy zgadzają się, że jednym z czynników ryzyka są geny. Zatem dziecko mające rodzeństwo ze stwierdzonym autyzmem, jest w grupie wysokiego ryzyka.

Oznaki autyzmu pojawiają się już we wczesnym dzieciństwie, przed ukończeniem trzeciego roku życia i zwykle trwają przez całe życie. Niestety odkrycie tegoż zaburzenia nie jest łatwe, ze względu na brak testu medycznego. Można go stwierdzić po całościowym obserwowaniu zachowań konkretnego dziecka. Czasami autyzm można stwierdzić u dzieci już w wieku 18 miesięcy, a nawet wcześniej. Jednak sporo dzieci nie otrzymuje właściwej diagnozy nawet w wieku starszym, a co za tym idzie, opóźnienie diagnozy bardzo utrudnia pomoc, ponieważ im wcześniej rozpocznie się terapię, tym lepiej dla dziecka.

Na chwilę obecną lekarstwo na autyzm nie istnieje. Badania dowodzą jednak, że szybkie leczenie interwencyjne pomaga w rozwoju dziecka. Wczesne wspomaganie może pomóc dzieciom w nauce ważnych umiejętności życiowych. Terapia taka obejmuje naukę mówienia, chodzenia oraz interakcji społecznych. Najważniejsze jest zatem współpraca ze specjalistami już od pierwszych objawów.

Zabawa w rozwoju dziecka jest niebywale ważna. Nie trzeba przypominać, iż to ulubiona forma spędzania czasu przez dziecko, przy okazji jest to najbardziej efektywny sposób, w którym dziecko rozwija własną aktywność, wzbogaca dziecięcą wyobraźnię, jak również nabywa i doskonali swoje nowe umiejętności. W trakcie zabawy dziecko uczy się reguł oraz zasad społecznych, które są niezbędne do funkcjonowania w społeczeństwie każdego człowieka.

Brak zabawy bądź jej odmienny sposób to podstawowy i najbardziej charakterystyczny objaw, który niepokoi rodziców. Dzieci z autyzmem nie potrafią spędzać czasu jak ich rówieśnicy. Zabawa często bywa schematyczna oraz odbywa się w samotności, ponieważ dzieci autystyczne nie „potrzebują” towarzystwa. Autyści nie naśladują, nie wykorzystują symboli, nie są zainteresowani działaniem w grupie, gdyż nie potrafią wchodzić w interakcje.

Umiejętność naśladowania jest niebywale ważna w życiu codziennym, bo to dzięki temu mały człowiek nabywa nowych doświadczeń oraz zaczyna mówić, a następnie komunikować się. Zatem bardzo ważne jest, ażeby specjaliści, rodzice i najbliższe otoczenie rozwijali zdolność do zabawy i nauczyli dziecko, w jaki sposób się bawić.

W swojej pracy z dziećmi codziennie stosuję Karty Grabowskiego, ponieważ każdego dnia odkrywamy, wzajemnie uczymy się oraz doskonalimy zdobyte do tej pory umiejętności.

#autyzm

Artykuły oznaczone: #autyzm

To dziecko jest niegrzeczne - historia Stasia

Karty Grabowskiego u dzieci z autyzmem

Nauka przez zabawę w autyzmie?

Idź do