Jak spędzić wartościowy czas z dziećmi?

Często pracujemy grubo ponad ustawowe osiem godzin, nasze dzieci spędzają w szkołach i na dodatkowych zajęciach nawet dziesięć godzin dziennie. Do tego dochodzą godziny w ulicznych korkach, wieczny pośpiech i zmęczenie. To sprawia, że między rodzicami i dziećmi, a często między samymi dorosłymi dochodzi do nieprzyjemnych tarć i zgrzytów. Niestety, tak wygląda rzeczywistość wielu polskich rodzin.

Znalezienie wartościowego czasu dla rodziny w codziennej gonitwie może być wyjątkowo trudne, szczególnie w dzisiejszych czasach, kiedy wszyscy jesteśmy zapracowani, dociążeni obowiązkami i funkcjonujemy w ciągłym biegu. I choć coraz częściej mówi się o tym, jak ważne jest to, żeby się zatrzymać i znaleźć przestrzeń na wspólne spędzanie czasu z dziećmi, w praktyce dla wielu rodzin to ogromne wyzwanie. A nawet gdy już ten czas się znajdzie, pojawia się pytanie, co robić, żeby nie skończyło się na indywidualnym siedzeniu z nosami w komórkach.

Istnieją sposoby, które mogą pomóc nie tylko znaleźć czas dla rodziny, ale też sprawić, że będzie on przyjemny i wartościowy dla wszystkich.

To rodzice wychowują dzieci!

Jak wynika z badania „Polacy o wychowaniu dzieci” przeprowadzonego i opublikowanego przez CBOS w 2022 roku[1]tylko 57% badanych uważa, że Polacy za mało czasu i uwagi poświęcają swoim dzieciom. W 2009 roku taką opinię wyraziło aż 72% respondentów. Warto jednak zauważyć, że jednocześnie wzrósł też odsetek Polaków, którzy uważają, że rodzice za bardzo koncentrują się na swoich dzieciach i poświęcają im zbyt dużo czasu oraz uwagi (9% do 15% w 2009 r.). Badania badaniami, jednak każdy rodzic wie, jak wygląda jego własna sytuacja i każdego dnia mierzy się z wieloma trudnymi decyzjami, by lawirując na zakrętach codzienności, zatrzymać się i być w pełni ze swoimi pociechami, a nie tylko w sposób automatyczny wykrzyczeć „Weź kanapkę i jabłko!” lub odruchowo zapytać „Jak było dziś w szkole?”.

A przecież wszyscy wiemy, że życie z bliskimi to nie tylko zdania, polecenia czy pytania, na których często nawet się nie skupiamy. Życie rodzinne to wspólny czas, obecność, zrozumienie, szacunek, otwartość, radość z bycia razem i świadomość, że nie jesteśmy sami, bo mamy bliskich, którzy są, i dla których my również powinniśmy „BYĆ”!

Jak pokazują wyniki najnowszych badań, spora część rodziców „JEST” obecna w życiu swoich dzieci i znajduje dla nich czas.

Rozmowy z dziećmi

Aż 63% rodziców w Polsce twierdzi, że w zasadzie codziennie znajduje czas, by rozmawiać z dzieckiem o jego codziennych sprawach czy przeżyciach. 30% robi to kilka razy w tygodniu. Znacznie mniej osób biorących udział w badaniu – 38% – codziennie odrabia z dzieckiem lekcje, a 33% robi to kilka razy w tygodniu. Zaledwie 18% rodziców prawie wcale nie angażuje się w odrabianie lekcji z dzieckiem. Jak pokazuje badanie, częściej czynność tę wykonują matki niż ojcowie (odpowiednio 54% wobec 20%), co może wynikać nie tyle z kwestii ilości wolnego czasu, ale bardziej norm społecznych.

40% rodziców codziennie spędza z dzieckiem czas na zabawie lub spacerowaniu, a 34% udaje się to robić kilka razy w tygodniu. 23% rodziców bawi się lub spaceruje z dzieckiem tylko w niedzielę lub inne dni wolne, a zaledwie 4% nie robi tego prawie wcale. Ciekawostką jest, że aż 33% rodziców praktycznie codziennie poświęca czas na wykonywanie wspólnie z dzieckiem obowiązków domowych, a kolejne 44% robi to kilka razy w tygodniu, zaś tylko 8% prawie nigdy nie spędza z dzieckiem czasu w taki sposób.

Wspólne oglądanie telewizji

Na szczęście spada odsetek rodziców spędzających z dziećmi czas na oglądaniu telewizji. 31% ankietowanych robi to codziennie, około 1/3 badanych – kilka razy w tygodniu, a wcale – 13%. Badanie „Polacy o wychowaniu dzieci” nie dało odpowiedzi na pytanie, ile czasu dzieci spędzają samotnie przed ekranami (smartfonów, tabletów i innych urządzeń), choć tu z pomocą przychodzą inne organizacje, z badań których wynika, że w zależności od wieku dzieci jest to od kilkudziesięciu minut do nawet kilku godzin dziennie. A zbyt wiele czasu przed ekranami spędzają już nawet przedszkolaki. Ograniczenie czasu przed telewizorem, komputerem czy telefonem to jedno z kluczowych działań, jakie powinni podejmować rodzice. Dzięki temu wszyscy mogą zyskać czas na spędzenie go wspólnie.

Rodzice w Polsce czytają dzieciom i organizują im wyjścia

Aż 32% rodziców codziennie czyta dziecku książkę. Kilka razy w tygodniu robi to 28%, ale też ponad jedna piąta (21%) prawie wcale nie czyta swoim pociechom. Obecnie rodzice częściej zabierają też dzieci do kina lub teatru – aż 58% badanych rodziców ma czas na wyjście do kina lub teatru tylko w niedzielę i inne dni wolne, a jedynie 4% – częściej. Aktualnie nieco rzadziej niż w 2009 roku rodzice zabierają dzieci na zakupy, choć aż co dziesiąta osoba spędza w ten sposób czas ze swoim dzieckiem niemal codziennie (10%), a aż 55% – kilka razy w tygodniu.

I choć ponownie z badań wynika, że coraz częściej Polakom udaje się znaleźć czas dla dzieci, to widać, że nadal bardzo często brakuje pomysłów na to, jak spędzić go ciekawie i z satysfakcją dla obu stron.

Przychodzimy zatem z pomocą i przedstawiamy nasz worek pomysłów na to, jak można spędzać czas z dziećmi w sposób atrakcyjny i wartościowy. Ale najpierw słów kilka o tym, o czym warto pomyśleć jeszcze przed wyborem najciekawszych aktywności – jak znaleźć czas!

Planowanie czasu, priorytety i cele

Trzeba odpowiednio wcześnie, a nawet cyklicznie planować czas, który chce się spędzić z rodziną. Można to robić w kalendarzu, na planerze na lodówce lub w specjalnej aplikacji. Najlepiej uzgadniać to z pozostałymi członkami rodziny. Dzięki temu wszyscy będą mieć świadomość, że mają zarezerwowany czas dla siebie i nie będą planować innych zajęć w tym czasie. Planowanie to dobry sposób na zacieśnienie więzi rodzinnych i uczenie dzieci tej jakże przydatnej w życiu umiejętności. By jednak mogło się to udać, nie można zapominać o wspólnym ustaleniu priorytetów, czyli tym, co dla każdego z osobna i całości jako rodziny jest faktycznie ważne. Dzięki temu można skupić się na tym, co jest naprawdę istotne dla wszystkich i znaleźć na to czas bez szukania zbędnych wymówek.

Wspólne cele to kolejny element, który warto ustalić całą rodziną i odpowiednio wcześniej. Wyjazd na wakacje, rodzinne wydarzenie, zakup kampera, zdrowe odżywianie, plan wspólnych ćwiczeń, remont domu czy oszczędzanie na konkretny pomysł – dzięki określeniu celu łączącego wszystkich członków rodziny możliwe jest skupienie się na nim i wspólne planowanie, podczas którego spędzamy razem czas, czemu może towarzyszyć wiele radości.

Worek pomysłów na wartościowe spędzanie czasu z dziećmi

Wspólne posiłki i ich przygotowywanie

Warto zadbać o jedzenie posiłków razem z rodziną. To dobry moment, aby porozmawiać i spędzić czas razem. Nawet gdyby okazało się, że jest to możliwe tylko raz dziennie, jest to ta czynność, o którą warto powalczyć. Podczas wspólnego jedzenia, a tym bardziej jego przygotowywania, można omówić wydarzenia danego dnia i plany na kolejne dni, ale też porozmawiać o rzeczach ważnych i przyjemnych, lub trudnych i będących wyzwaniem.

Zabawy i gry

Dobrze jest organizować czas na gry i zabawy, w które będą mogli zaangażować się wszyscy członkowie rodziny. To świetny sposób na pobycie razem i zacieśnienie więzi, ale też na naukę, rozwój kreatywności czy innowacyjności. To również najlepsza droga uczenia się, jak sobie radzić z emocjami związanymi z sukcesami, ale też z porażkami oraz przestrzegania określonych zasad lub tworzenia własnych. Gry i zabawy mogą odbywać się w domu, w podróży czy na świeżym powietrzu. Mogą mieć charakter zabaw intelektualnych, ale też ruchowych. Wszystko zależy od tego, na co mają ochotę członkowie rodziny oraz o jakiej porze dnia i roku aktywności te mają się odbywać.

Zobacz także inne propozycje gier i zabaw na naszym blogu :-)

Ruletka z wykorzystaniem Bączka Matematycznego Grabowskiego

Szalona zabawa z Kartami Grabowskiego w lesie

5 sposobów na letnie zabawy z matematyką w tle

Mamo, daleko jeszcze…? Zabawa matematyczna

A może karty nad morzem? – zabawne dyktando z Kartami Grabowskiego

Wspólne wyjścia

Świetnym pomysłem jest organizacja wspólnych wyjść, na przykład do kina, teatru, parku rozrywki czy do muzeum. To nie tylko dobry sposób na spędzenie czasu razem i zrobienie czegoś ciekawego, ale też aktywność, która pomaga w rozwoju dzieci zarówno na płaszczyźnie intelektualnej jak i społecznej. Cel wyjścia warto ustalić we wspólnym gronie, by każdy był zadowolony i spełniony. Ciekawym pomysłem jest również omówienie wspólnie spędzonego czasu, by każdy mógł się podzielić swoimi przeżyciami i spostrzeżeniami.

Malowanie, czytanie, gotowanie

Warto razem gotować, piec, próbować swoich sił w malowaniu, tworzeniu biżuterii, składaniu origami, scrapbookingu, fotografii czy modelarstwie. Dobrym pomysłem jest wspólne czytanie książek, rysowanie komiksów czy układanie wierszyków. To dobry sposób na spędzenie czasu razem i nauczenie się czegoś nowego. A tu nasza wyobraźnia może nie mieć granic. To idealne działanie do zaprezentowania dziecku naszego hobby lub popróbowania wspólnie czegoś nowego, co pokaże, jak bardzo jesteśmy sobie równi, testując nowe rzeczy, i jaką ciekawość, chęć odkrywania oraz ekscytację mogą w nas wzbudzić. Plusem tych zajęć jest elastyczny czas, jaki możemy na nie poświęcić.

Wyjazdy i ich planowanie

To, w jaki sposób spędzimy wakacje, weekendy czy święta powinno się planować z całą rodziną. Nowe destynacje, mniej lub bardziej dostosowane do hobby czy zainteresowań poszczególnych członków rodziny to zawsze możliwość odkrywania czegoś nowego. Poznawanie nowych zakątków świata, nawet jeśli znajdują się bardzo blisko domu, to zawsze świetnie spędzony czas.

To wszystko może pochłonąć bliskich jeszcze na długo przed dniem samej wycieczki. Wyjazdy rodzinne warto bowiem odpowiednio zaplanować, a w proces ten powinni być zaangażowani wszyscy, którzy potrafią już płynnie mówić. Nie chodzi bowiem tylko o wybór miejsca, ale tego wszystkiego, co będzie można zobaczyć czy przeżyć na miejscu. A przecież każdy może mieć inne potrzeby.

Wspólne projekty

Wspólne projekty, na przykład remont domu czy ogródka, reorganizacja pokoju dla dziecka, stworzenie placu zabaw czy własnoręcznie przygotowanie prezentów dla dziadków albo innych członków rodziny to dobry sposób na spędzenie czasu razem i nauczenie dzieci umiejętności praktycznych, kreatywności, planowania i wielu innych rzeczy, które wielokrotnie przydadzą im się w życiu.

Wspólne celebrowanie

Czy jest coś wspanialszego niż wspólne celebrowanie urodzin, imienin czy świąt? To dobry sposób na zacieśnienie więzi i nauczanie dzieci szacunku dla tradycji. Warto pomyśleć na przykład o stworzeniu własnego rodzinnego święta, które będzie obchodzone w każdym roku i będzie odbywać się zgodnie z ustalonymi przez całą rodzinę zasadami. Może być to dzień spełniania marzeń, dzień bez szkoły i pracy, dzień bez „muszę” czy dzień pomagania innym w nieoczywisty sposób. Tu również ograniczeniem jest tylko wyobraźnia członków rodziny.

Wspólne hobby

Dobrym pomysłem jest znalezienie wspólnego hobby. Może to być na przykład jazda na rowerze, łyżwiarstwo czy granie w planszówki albo kolekcjonowanie zabytkowych kart do gry. Dzięki odnalezieniu wspólnej pasji i jej pielęgnowaniu w gronie rodzinnym ma się znacznie więcej okazji do rozmów, wspólnego spędzania czasu, ale też do rozwoju.

Wspólne zajęcia sportowe

Warto uprawiać sport razem z rodziną – biegać, pływać czy grać w piłkę nożną. Można też pomyśleć o dyscyplinach niszowych i bardziej nietypowych lub mniej popularnych, jak na przykład: curling, zorbing, siłowanie na palce u stóp czy mało popularna w Polsce gra w bule. Dzięki wspólnej aktywności fizycznej spędzimy więcej czasu razem i jednocześnie zadbamy o zdrowie, a wybór nietypowej dyscypliny pozwoli na odkrywanie czegoś nowego.

Istnieje wiele sposobów na znalezienie czasu dla rodziny, a tym bardziej na sprawienie, by był on wartościowy dla wszystkich. Można ograniczyć spędzanie czasu przed komputerem, komórką czy telewizorem, inaczej zaplanować niektóre codzienne aktywności, a może także rozłożyć obowiązki domowe między wszystkich członków rodziny. Jeśli coś robi się w trójkę – robi się szybciej i zostaje więcej wolnego czasu.

Wspólny czas, w którym będziemy szanować możliwości i oczekiwania zarówno dorosłych jak i dzieci, zaowocuje silnymi więzami i poczuciem bliskości. Jest to zwłaszcza istotne w obecnym kryzysie zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. Jesteśmy różni i wiele możemy uczyć się od siebie nawzajem – i to jest piękne.

Czas to najcenniejsze, co możemy podarować dziecku. Odpowiednio spędzony może dać nam znacznie więcej niż niejedna czynność, którą przez lata uważaliśmy za ważną. Nic bowiem nie jest w stanie zastąpić obecności bliskich, tym bardziej, jeśli obecność ta wiąże się z przyjemnością odczuwaną tu i teraz i związanymi z nią emocjami, które zarówno w nas samych jak i naszych pociechach odłożą się na całe życie, dając i im, i nam znacznie więcej, niż nam się wydaje.

[1] Polacy o wychowaniu dzieci