Hartowanie emocjonalne przez gry – jak pomóc dzieciom radzić sobie z porażką?
Dzieci w naturalny sposób przeżywają różne emocje, szczególnie te związane z sukcesami i porażkami. Niestety, w naszym społeczeństwie często brakuje przestrzeni na normalizowanie błędów i przegranych. W szkole czerwone podkreślenia na sprawdzianach uwypuklają to, co nie wyszło, zamiast wzmacniać to, co udało się zrobić dobrze. W efekcie dzieci uczą się bać porażek i traktować je jako coś negatywnego, a nie jako część procesu nauki.
Dlaczego warto uczyć dzieci radzenia sobie z porażką?
Każdy dorosły wie, że życie nie zawsze układa się po naszej myśli. Kluczem do sukcesu nie jest unikanie błędów, ale umiejętność podnoszenia się po nich i wyciągania wniosków. Dzieci, które od najmłodszych lat uczą się radzić sobie z przegraną, w dorosłym życiu:
✔ mają większą odporność na stres,
✔ łatwiej podejmują wyzwania,
✔ są bardziej wytrwałe w dążeniu do celu,
✔ nie boją się podejmować nowych prób po niepowodzeniu,
✔ mają większą motywację do nauki i rozwoju.
Gry jako sposób na budowanie odporności emocjonalnej
Gry, zarówno planszowe, karciane, jak i ruchowe, są doskonałym narzędziem do nauki kontrolowania emocji. Podczas rozgrywki dziecko doświadcza różnych sytuacji – raz wygrywa, raz przegrywa, uczy się radzić sobie z napięciem, ekscytacją i rozczarowaniem. Jeśli dorośli w mądry sposób poprowadzą rozgrywkę, mogą pomóc dzieciom spojrzeć na przegraną jako naturalny element zabawy, a nie jako osobistą porażkę.
Jakie korzyści daje granie w gry?
- Przygotowuje na trudności w życiu – Dzieci uczą się, że nie zawsze wszystko się udaje, a porażki są częścią rozwoju.
Wzmacnia umiejętność panowania nad emocjami – Granie uczy kontrolowania impulsów, akceptowania przegranej i cieszenia się samym procesem gry.
Buduje motywację do działania – Dzieci często chcą rewanżu i ponownej gry, co rozwija wytrwałość i determinację.
Pokazuje, że sukces wymaga wysiłku – Częste przegrywanie na początku gry może być frustrujące, ale im więcej dziecko ćwiczy, tym lepiej sobie radzi.
Uczy analizy błędów i poprawiania strategii – Dzieci uczą się dostosowywać swoje działania, analizować przyczyny przegranej i szukać lepszych rozwiązań.
Jak mądrze wspierać dzieci podczas gry?
- Podkreślaj, że wynik to tylko część zabawy – Powiedz dziecku, że najważniejsza jest dobra zabawa i zdobywanie nowych umiejętności.
- Nie pozwalaj zawsze wygrywać – Dzieci muszą doświadczyć przegranej, aby nauczyć się na nią reagować. Jeśli zawsze będą wygrywać, stracą motywację do nauki radzenia sobie z porażką.
- Bądź wzorem do naśladowania – Pokazuj, że Ty również czasem przegrywasz i potrafisz podejść do tego z uśmiechem. Mów np.: „Tym razem mi się nie udało, ale następnym razem spróbuję innej strategii!”
- Pomóż dziecku analizować rozgrywkę – Zamiast mówić „Przegrałeś, trudno”, warto zapytać: „Co możesz zrobić inaczej następnym razem?”
- Doceniaj wysiłek, nie tylko wynik – Zamiast skupiać się na tym, kto wygrał, chwal dziecko za dobrą strategię, wytrwałość i cierpliwość.
Karty Grabowskiego – gry, które uczą matematyki i hartują emocjonalnie
Gry matematyczne, takie jak Karty Grabowskiego, to doskonałe narzędzie nie tylko do nauki rachunków, ale także do budowania odporności emocjonalnej. Podczas rozgrywki dziecko przeżywa różne emocje, ćwiczy radzenie sobie z napięciem i uczy się konsekwencji swoich działań. Każda gra to okazja do budowania pewności siebie i motywacji do dalszej nauki.
Jeśli chcesz, aby Twoje dziecko nie tylko rozwijało umiejętności matematyczne, ale także uczyło się zdrowego podejścia do przegranej, włącz gry do codziennych aktywności. Wspólne granie to nie tylko świetna zabawa, ale także wartościowa lekcja na całe życie!
dr Zuzanna Jastrzębska-Krajewska
Doktor nauk społecznych, byłam doktorantką prof. E. Gruszczyk-Kolczyńskiej, z którą współpracuję od ponad dekady. W sieci odbiorcy kojarzą mnie jako @pani__zuzia, autorkę projektu #20minutdlaMATEMATYKI, którego celem jest inspirowanie nauczycieli i rodziców do edukacji matematycznej najmłodszych wykorzystując codzienne sytuacje życiowe, co uważam za najbardziej skuteczne i pożyteczne życiowo. Jestem asystentem w Katedrze Pedagogiki Małego Dziecka w Akademii Pedagogiki Specjalnej im. m. Grzegorzewskiej w Warszawie.