Odczarujmy matematykę przez zabawę! Prosta gra na liczenie z Bączkiem Matematycznym i Kartami Grabowskiego

Moim marzeniem jest odczarować matematykę; chciałabym, żeby polubiły ją dzieci i dorośli. Żeby rodzice chętnie bawili się w gry matematyczne, uczestniczyli w różnych działaniach i spotkaniach, które mogą rozwijać myślenie u dzieci. Chciałabym, żeby matematyka kojarzyła się z przygodą, przyjemnym wyzwaniem umysłowym, a nie nudnymi zadaniami i siedzeniem przy biurku. Gry i zabawy matematyczne są skutecznym sposobem na naukę – rozwijają logiczne myślenie, spostrzegawczość, pamięć i jednocześnie rozwijają umiejętności emocjonalne.

Dlaczego gry matematyczne?

Gry i zabawy to naturalna forma aktywności, w której dzieci „uczą się przy okazji”. Gry matematyczne uczą współpracy, cierpliwości, zasad fair play, wspierają przekładanie abstrakcyjnych pojęć na konkretne doświadczenia. Dzięki grom dzieci zaczynają rozumieć, że liczby to nie tylko zapis na kartce, lecz rzeczywiste wielkości, liczebności, które można zobaczyć i porównać. Dodatkowo emocje, które występują w czasie grania, powodują zaangażowanie w proces uczenia się, a dzięki temu nauka jest bardziej skuteczna.

Jak tworzyć gry z dziećmi?

Dla mnie pierwsza zasada brzmi: „Dziecko też się liczy!” To znaczy, że warto włączyć dziecko w proces tworzenia gry (jeśli nie korzystamy z żadnego gotowca, tylko chcemy „wymyślać od zera”). W zależności od tego, co chcemy osiągnąć, decydujemy, ile wolności zostawiamy dziecku. Tutaj ważny jest cel: po co tworzymy grę?

Poniżej przykładowe aktywności – co może zrobić dziecko, tworząc grę:

• Decydować, jaka jest koncepcja (czy gramy w ślimaki, żółwie, czy jeże);
• Wskazać, gdzie są pola miłe (dodatkowy rzut), a gdzie niemiłe (np. tracisz kolejkę);
• Określić, jak długa będzie gra, a czasem ile razy zagramy;
• Wymyślić działania, czy poziom trudności;
• Rysować planszę do gry;
• Zapisywać punkty;
• Układać karty, znaczniki;
• Wybierać miejsce do gry, wycinać potrzebne elementy;
• Lepić z plasteliny pionki.

Gdy dziecko współtworzy grę, staje się jej współautorem, a to buduje motywację i chęć działania, wspiera również poczucie własnej wartości.

Tworząc gry i zabawy z dziećmi, ważne jest również zaangażowanie dorosłego. Dorosły powinien stawać się też momentami uczniem – tak, żeby zrozumieć tok myślenia dziecka, dać mu szansę tłumaczenia danego zagadnienia i przede wszystkim wzmocnić jego wiarę w siebie.

Propozycja gry na liczenie dla dzieci przedszkolnych

Do gry potrzebujemy:

• Karty Grabowskiego Dodawanie i Odejmowanie,
• kostkę do gry,
• przedmioty do przeliczania, np. guziki, klocki, łyżeczki,
• Bączka Matematycznego Grabowskiego wraz z pierścieniami.

Przygotowanie do gry: Na stole rozkładamy Karty (można wybrać np. od 1 do 5, do 10 albo rozłożyć też drugą dziesiątkę), dzieciom dajemy do dyspozycji przedmioty do przeliczania.

Zasady gry:

1. Gracz wprawia w ruch Bączka Matematycznego, celując nim na karty.
2. Gracz bierze do ręki kartę, na której zatrzymał się Bączek, i odczytuje liczbę z karty lub przelicza, ile jest figur.
3. Gracz układa przed sobą tyle przedmiotów, ile jest na karcie. Jeśli mu się uda, zatrzymuje kartę dla siebie; jeśli mu się nie uda, odkłada kartę na swoje miejsce.
4. Można najpierw rzucać kostką, która powie nam, ile maksymalnie Kart może wziąć gracz podczas swojej kolejki. Czyli np. gracz wyrzuca na kostce 4 – może 4 razy zakręcić Bączkiem i dzięki temu wziąć 4 karty.

Dla dzieci młodszych:

• To dorosły układa przed dzieckiem elementy do przeliczania.
• Wybieramy tylko karty z najmniejszymi liczbami.
• Gramy bez rzucania kostką – bierzemy w jednej kolejce jedną kartę.

Dla dzieci starszych:

• Gracz używa Bączka dwa razy i sumuje wyrzucone liczby.
• Układamy karty liczbą do dołu, wprowadzając element zaskoczenia.
• Rzut kostką mówi graczowi, ile kart musi zsumować w danej kolejce.

Nauka przez gry i zabawy pozwala dziecku widzieć i czuć matematykę, a nie tylko ją zapisywać. Zabawa rozwija motorykę małą oraz umiejętności matematyczne.