Zespół Kart Grabowskiego

Gorąco zachęcamy do obejrzenia wywiadu z Mateuszem Grabowskim, a jeśli wolicie czytać, przygotowaliśmy transkrypcję poniżej.

Zapis rozmowy Adriana Gorzyckiego (kanał Przygody Przedsiębiorców) z Mateuszem Grabowskim

Dziś rozmowa, która prawdopodobnie emocjonalnie poruszy wiele osób, ponieważ dotyczy matematyki – dziedziny, która dla wielu z nas jest traumą, w tym częściowo też dla mnie, bo ja nie miałem zbyt dobrych doświadczeń. Ale jednocześnie jest to dziedzina, od której bardzo dużo może zależeć, jeżeli chodzi o naszą przyszłość w kontekście logicznego myślenia, decyzji, które podejmujemy, tego jak potem radzimy sobie z finansami, z biznesem, z budżetem domowym, z masą elementów, które zawierają liczby. Umówmy się – to całkiem spory obszar rzeczywistości, która nas otacza.

Naszym dzisiejszym gościem jest człowiek kontynuujący pewną, powiedziałbym, „odyseję”, która ma sprawić, że matematyka przestanie być trudnym przedmiotem, że zacznie być przedmiotem, który bawi, cieszy, daje satysfakcję waszym dzieciom, a potem w przyszłości sprawia, że na studiach czy w życiu dorosłym, zawodowym, matematyka nie jest dla nich traumą. Naszym dzisiejszym gościem jest członek loży przedsiębiorców, przedsiębiorca, ojciec, mąż oraz dziedzic genialnego konceptu, o którym dzisiaj będziemy mówili, a który sprawia, że matematyka staje się prostsza – Mateusz Grabowski.

Przemiło mi cię, Mateuszu, znowu gościć. Doskonale wiesz, że wpływ systemu edukacji na to, jak się uczy matematyki, jest dość złożony. W jaki sposób system edukacji przeszkadza dzieciom w nauce matematyki?

Po rozmowach z nauczycielami stwierdzam, że często nie mogą realizować tego, co chcą, tego, co ich pasjonuje. Czyli mamy realizację programu, który jest napięty. Dzieci w klasach 1–3 się bawią, one są dobrze nastawione do szkoły. A potem przychodzi klasa czwarta i tu już pędzimy. Zaczyna się realizacja programu, poważna matematyka, no i wtedy nagle nie ma zabawy, bo trzeba nadgonić program. Więc nauczyciel, będąc w tym systemie, ma duże trudności. A jak chce zrobić coś więcej, to nie zawsze jest to mile widziane.

Będę może momentami trochę prowokacyjny. Czy to oznacza, że jako ludzie mamy po prostu rozłożyć ręce i zaakceptować to, że system jest taki, a nie inny? W sumie jeśli dziecko jest zdolne, to się może tej matmy nauczy, a jeśli nie jest zdolne, no to jakoś to będzie.

Nauczyciele też mogą trochę ten system oszukać. To nie jest tak, że nic nie mogą zrobić. Jeśli wprowadzają element zabawy na przykład podczas nauki matematyki, mogą wykorzystać 5 minut zajęć, żeby dzieci zaciekawić. Nie zabierze to dużo czasu przeznaczonego na realizację podstawy programowej, a jednak nauczyciele będą mieli uczniów, którzy będą chcieli uczestniczyć w zajęciach. To nie jest tak, że nauczyciele mają totalnie związane ręce, tylko trzeba się otworzyć na nowe metody i je umiejętnie wprowadzać, zastanowić się, co teraz mamy w programie i co mogę z pomocą, grą wprowadzić na lekcje matematyki, bo to jest możliwe. A rodzice? Rodzice mogą zrobić bardzo dużo ze swoim dzieckiem. Jeśli mówimy o matematyce, mogą pokazywać matematykę w życiu codziennym. Mogą mówić, że jest coś takiego jak matematyka. Mogą gotować razem z dzieckiem, mogą zaszczepić w nim taką myśl, że matematyka jest wokół nas. Wpojenie takiej myśli i pokazywanie jej w życiu codziennym to jest trochę jak zakup polisy ubezpieczeniowej przed systemem edukacji.

Jak niebezpieczne jest gdy dorośli mówią dziecku: „Ja też miałem problem z matmą w podstawówce, czy w szkole średniej, czy na studiach, też ona nie szła, masz to po mnie”.

To jest bardzo niebezpieczne. Dzieci chłoną to, co mówimy jako rodzice. My jesteśmy dla nich wzorem. Nauczyciele zresztą też. I w momencie, kiedy dziecko słyszy cały czas, że matematyka jest trudna, to w to uwierzy. „ Ja jestem humanistą. Ty to masz chyba po tacie. Więc spokojnie, tej matmy to w ogóle nie musisz ogarniać. Zobacz, ja nie ogarniałem i żyję”.

Ta jedna rozmowa może mieć drastyczny wpływ na dziecko...

Ona może mieć bardzo duży wpływ i najczęściej ma, bo badania pokazują, że rodzice, którzy mają traumę związaną z matematyką i pomagając dziecku w pracach domowych albo ogólnie w przygotowaniu się na zajęcia, przekazują tę traumę. W dziecku rodzi się coś takiego jak wyuczona bezradność, czyli dziecko nie wie, dopiero poznaje ten świat, ale słyszy od mamy, od taty, być może też od nauczyciela, bo są nauczyciele, którzy na początku zajęć mówią, że oni nigdy nie lubili matematyki, że matematyka jest trudna. To się zdarza, więc dzieci słuchają i przyjmują to jako pewnik. To rodzi bardzo duży problem. Więc co możemy zrobić? Przynajmniej nie przekazywać tej traumy, którą mamy, bo w ten sposób możemy wyrządzić bardzo dużo szkody.

A co ze słynnym „ZZZ”? Zakuć, zdać, zapomnieć, czyli generalnie z nauką na pamięć.

Ten sposób dla współczesnych dzieci, to jest droga przez mękę, to jest tak naprawdę tragedia. Jeszcze kiedyś, gdy dzieci nie miały dostępu do technologii, do różnych narzędzi, tę metodę się stosowało. Ona też nie zawsze dobrze działała. Ale jeśli dzisiaj każesz dziecku wkuwać tabliczkę mnożenia czy coś innego, to ono się będzie buntowało. Nie będzie rozumiało, po co. Dziś dzieci coraz częściej zadają pytanie, a po co mam to wkuwać? Nie jest tak, że dziecko będzie z wielką radością wykuwało, ale dzisiaj ta metoda to jest masakra, bo to nie jest ciekawe, to jest żmudne, jest nudne, a dzisiaj dzieci chcą, żeby coś było ciekawe i interesujące, żeby coś ich emocjonalnie poruszyło.

Czy wedle twoich obserwacji da się zrobić tak, że nauka może być naprawdę wyłącznie zabawą, grą lub, patrząc szerzej, przyjemnością?

Miałem to szczęście, że tak poznawałem matematykę, dzięki mojemu tacie, który wymyślił karty, o których dzisiaj będziemy rozmawiać. Pamiętam, że gdy byłem dzieckiem, to czekałem na lekcje matematyki, czekałem na zabawy i gry z kartami, które mój tata wymyślił i wiem z autopsji, że się da.

Dzisiaj te karty wciąż przynoszą dzieciom ulgę i wielką radość. I tak, to można zrobić. Natomiast trzeba wprowadzić ten element zabawy i gry w edukację. I nagle się okazuje, że kiedy gramy, rozdajemy karty, zastanawiamy się, jaki ruch wykona przeciwnik, jaki my wykonamy, nagle mijają dwie godziny, trzy, cztery. Gdzie ten czas ucieka? Nie ma technologii, mamy emocje, mamy skupienie dziecka, mamy oderwanie od ekranów, które nadużywane na pewno wpływają na to, że dziecko ma problem ze skupieniem i koncentracją, więc czy to da się zrobić? Z całą pewnością!

Zrobię krótkie wprowadzenie, bo być może niektórzy z was jeszcze nie słyszeli, czym są karty Grabowskiego. Bardzo się cieszę, że w naszym programie ponownie zostaną pokazane, ponieważ wedle moich obserwacji konsumenta dóbr wszelakich jest niewiele produktów, które są jednocześnie tak pożyteczne, tak skuteczne i mają tak gigantyczną rzeszę fanów, jak to, co wymyślił tata Mateusza, a co Mateusz teraz dumnie kontynuuje i rozwija. Karty Grabowskiego to produkt, który bardzo mocno ułatwia naukę matematyki, prawdopodobnie bez podziału na wiek, bo to może być i dla dzieci, i dla rodziny. Zgadza się?

Wydaje mi się, że dorosłym też się przyda przypomnienie tabliczki mnożenia czy ułamków.

Gimnastyka umysłowa jest zawsze pożyteczna. Z naszej rozmowy dowiecie się, że hasło „matematyka jest trudna i basta” – jednak nie jest prawdą. Może to pewnego rodzaju kłamstwo, które powtórzone 1000 razy stało się prawdą w głowach wielu ludzi. Ten produkt zadaje temu kłam, co pokazuje rosnąca sprzedaż Kart. Jak bardzo ludzie są za nie wdzięczni, jak bardzo one pomagają ludziom koncept, który powstał 30 lat temu. I od 30 lat konsekwentnie rok po roku pomaga odczarowywać ten bardzo niebezpieczny wizerunek matematyki, że jest ona trudna i niedostępna. Mateuszu, w telegraficznym skrócie, czym w ogóle Karty są, jak powstały? Jak się ten pomysł zrodził?

Zacznę od opakowania z 1996 roku na kasety VHS. Pamiętacie takie opakowanie? Bo to wcale może nie być takie oczywiste. Tata był nauczycielem matematyki, więc wpadł na pomysł zrobienia talii kart, żeby ułatwić dzieciom naukę tabliczki mnożenia. Na czym to polega? Siedzimy tutaj razem, ja bym mógł rozdać karty. Trzymalibyśmy te karty w wachlarzu. To tylko przykład, bo zasad jest bardzo dużo, ze wszystkimi kartami jest 227 różnych aktywności, a to jest cała masa gier, które mogą się dzieciom nie znudzić nawet przez kilka lat. Dziecko jest wciągane w bardzo fajne scenariusze gier, w bardzo fajną zabawę i nie wie, kiedy ten czas mija. A nagle, po jakimś czasie, okazuje się, że zna tabliczkę mnożenia na pamięć, a nie musiało jej wkuwać.

Ile już tego sprzedaliście tak przez te wszystkie lata?

350 tysięcy zestawów. Więc siedzimy naprzeciwko siebie. Sprawdzę najpierw szybko twoją wiedzę. Jaka to jest karta?

Dobrze, czyli nie masz problemu ze wzrokiem, przynajmniej z tej odległości. No to teraz szybciutko zagramy w rodzynka. Mamy trzy karty – kartę 8 i kartę 0, trzecia jest zakryta. Suma wartości wszystkich trzech kart to 12. Jaką wartość ma karta rodzynek, czyli karta zakryta?

Adrian świetnie sobie poradził! Zobacz, wyciągnąłem z zaskoczenia bardzo prostą grę, zagranie w nią zajęło nam kilka sekund. I to jest właśnie to, co robimy z kartami – wciągamy dzieci. Zagraliśmy w rodzynka, gdzie mieliśmy trzy karty, a teraz dokładamy czwartą, piątą, szóstą, siódmą, ósmą, dziewiątą, dziesiątą kartę i poziom trudności tej jednej gry się zmienia. I to jest cała magia tych kart, że tak naprawdę nie kupujesz jednego produktu, tylko kupujesz całą masę możliwości. A jak jeszcze rodzic gra z dzieckiem? Na milion procent dziecko będzie wymyślał własne gry.

Co sprawiło, że chciałeś przejąć ten sztandar, który rozwinął twój tata i nieść go dalej, ku korzyści tysięcy ludzi, którzy z tego teraz korzystają. On to stworzył, bo był nauczycielem matematyki, czyli potrzebował trochę efektywniejszego narzędzia do pracy ze swoimi uczniami, a ty nowoczesny przedsiębiorca XXI wieku, wykorzystując w dużym stopniu Internet, pomogłeś wydatnie w rozwoju tego biznesu i zakładam, że lwia część sprzedaży wszystkich zestawów przypada już na twoją kadencję.

Tak, na moją i na mojej siostry, to trzeba zaakcentować.

Więc co sprawiło, że stwierdziłeś, że będziesz ten temat dalej ciągnął, a nie poszedłeś w innym kierunku, tylko wziąłeś pewnego rodzaju spuściznę po waszym tacie, a potem to wyskalowaliście.

Ja się wychowałem na tym produkcie. Można powiedzieć, że jestem z nim związany emocjonalnie. Wiele razy słyszałem, że w biznesie nie może być emocji, bo biznes czasami trzeba sprzedać. Natomiast mnie te karty towarzyszyły od dziecka. Dały mi najfajniejsze wspomnienia z czasów szkoły podstawowej – z tatą, z mamą, siostrą, z rówieśnikami. I gdy myślę sobie o czasach, kiedy miałem 6, 7, 8, 10 lat, widzę po prostu karty. Tata zmarł nagle w 2014 roku. Wcześniej zawsze mi powtarzał, że z tej firmy nic nie będzie, żebym poszedł do pracy. Więc składałem CV w różnych miejscach. Kiedy mnie przyjmowali, odmawiałem, bo czekałem, aż będę mógł się zajmować kartami i robiłem wszystko, żeby razem z tatą to jakoś pchać do przodu. Kiedyś powiedziałem do taty: „Jest coś takiego jak reklamy w Google, może byśmy w Internet trochę zaczęli wchodzić”. On się rzeczywiście zaczął na to otwierać. I byłem bardzo dobrze nastawiony, że coś razem będziemy robić. No i tata nagle zmarł.

W tamtym momencie decyzja była dla mnie prosta, oczywista: chcę to kontynuować. Jeszcze tego nie mówiłem, ale na pewno był to też dla mnie sposób na poradzenie sobie ze stratą taty. Bo robiłem wszystko, żeby w jakimś sensie on cały czas z nami był. I ze mną jest do teraz, bo nazwisko taty jest na opakowaniu kart, jest w książkach. On tak naprawdę jest z każdą osobą, która gra w karty, która z kart korzysta. Każdy, kto wejdzie na naszą stronę, zobaczy tatę. Ten produkt ma duszę, bo tata dał mu życie i ja, prowadząc firmę razem z siostrą, z całym zespołem, który jest nieprawdopodobnie zaangażowany, oddajemy tej firmie część siebie, jesteśmy bardzo zaangażowani. To wszystko sprawiło, że krok po kroku tę firmę rozwijaliśmy. Nie wyobrażałem sobie, że ten produkt umrze razem z tatą.

Czyli miłość do taty dała nieprawdopodobny napęd tej firmie i spowodowała, że tysiące osób ma szansę pozbyć się trudności z matematyką i polubić ją dzięki waszej pracy.

Zdecydowanie. Ja tatę bardzo kochałem, dużo rozmawialiśmy. Był człowiekiem, który jednym słowem, jednym zdaniem, potrafił rozwiać każdą wątpliwość. W momencie, kiedy go zabrakło, trudno mi było podejmować jakiekolwiek decyzje, bo zastanawiam się, co on by zrobił. Bałem się odbierać telefony od klientów, by przyjąć zamówienie na karty.

Jak to sobie ułożyłeś w głowie, że byłeś w stanie przejąć ster?

Rzucałem się na głęboką wodę cały czas. Gdy przyszło zapytanie od szkoły, czy zrobię warsztaty, a do tej pory tylko tata prowadził warsztaty, byłem tak zestresowany, że głowa mała. Było to dla mnie niewyobrażalne. Nigdy nie byłem nauczycielem, nigdy nie prowadziłem szkoleń, więc zastanawiałem się, co mam zrobić? Takie decyzje życiowe zmuszają do wyjścia ze strefy komfortu. To jest tak, że albo z tym życiem płyniesz i sobie z tym poradzisz, albo cię po prostu przygniecie.

Nie miałem za bardzo innego wyjścia, tylko o to zadbać, więc cały czas się rzucałem na głęboką wodę. Na warsztaty pojechałem z siostrą, nauczyciele byli zachwyceni. Później wiele kursów zrobiłem sam. Jeździłem po całej Polsce, w pewnym momencie przez dwa tygodnie w miesiącu byłem nieobecny w firmie. Wtedy miałem już małą córeczkę i to wymagało poświęcenia i właśnie rzucania się na głęboką wodę. Non stop. I cały czas to robię.

Zapytam trochę przewrotnie, bo biorąc pod uwagę, jak ciepło się wypowiadałeś się o swoim tacie, to to pytanie być może zmusi cię do pokazania innej perspektywy, ale zobaczymy jak z tego wybrniesz. Jak to się stało, że produkt, tak dobry produkt, tak dobrze odbierany – przygotowując się do wywiadu, czytałem opinie na wasz temat w różnych miejscach i poziom ekstazy, którą dzielą się klienci wobec tego, co wy robicie, to jest coś niebywałego – więc jak to się stało, że tak dobry produkt ma swój prime time dopiero 30 lat później, a nie chociaż 5, 10, nawet 15 lat temu, kiedy Internet już na jakimś poziomie był rozwinięty? Przepraszam za to pytanie, ale muszę je zadać: twój tata był tak genialnym nauczycielem i na swój sposób wynalazcą, a jednocześnie tak kiepskim przedsiębiorcą?

On był genialnym wynalazcą, zamykał się w swoim świecie, ale nie potrafił rozwinąć tego pomysłu, nie umiał biznesowo dotrzeć do szerszego grona. Na przykład bardzo często powtarzał: „Co? Ja sam nie zrobię?”. Więc sam drukował dyplomy. Tak taka przypadłość wielu przedsiębiorców: „Ja wszystko zrobię sam”. Mówiłem tacie, że może spróbujemy jakoś inaczej, odpowiadał: „Daj spokój, co ty tam wiesz, ja to zrobię. Będziemy wydawać 150 złotych? Czułem, że coś jest nie tak. Na pewno był to kłopot. Problemem było też to, że nie miał obok siebie kogoś, komu mógłby zaufać pod kątem czysto biznesowym. Fakt jest taki, że tata też bardzo często zbyt szybko kończył relacje. Wystarczyło, że ktoś lekko nacisnął mu na odcisk, a on traktował to ekstremalnie poważnie i zamykał sobie drogę do poprawienia jakiejś relacji albo do zbudowania jej na innej płaszczyźnie.

Potem śmierć taty, dla nas traumatyczne przeżycie, zmusiła mnie i moją siostrę do tego, żebyśmy to dalej ciągnęli. Zwłaszcza mnie, bo nie miałem tak naprawdę żadnej pracy, żadnego doświadczenia zawodowego. Dopiero kończyłem studia. Moja siostra jest programistką, więc ona zawsze by sobie poradziła. A ja? Co ja bym robił. Nie wiem. Więc podjąłem decyzję o kontynuowaniu biznesu taty, życie mnie do tego zmusiło. Potem weszliśmy mocniej w Internet, w reklamy na Facebooku, stworzyliśmy stronę internetową, zaczęliśmy budować markę Karty Grabowskiego.

Z tej historii płynie sporo różnych lekcji, ale jedną z nich chciałbym trochę bardziej omówić. Może ktoś ma obok siebie ma taką twórczą, genialną duszę, jaką był twój tata, a sam jest raczej bardziej tobą, czyli gościem, który byłby w stanie pociągnąć biznes, który ma wiarę w to, że to może być duże? Jak taka osoba, która jest tobą, powinna rozmawiać z tą osobą twórczą, żeby ta osoba twórcza, zamiast mówić: „Co ty tam wiesz, ja to sam ogarnę”, była gotowa zaufać, że taki Mateusz pociągnie ten projekt ku dobru tysięcy ludzi.

Myślę, że gdyby tata żył ileś lat temu i się przeciwstawiał nazwaniu tego produktu Karty Grabowskiego, bo był zbyt skromny, to skonsultowałbym się z grafikiem, zrobił pierwszy projekt, pokazał od razu dowód na to, jak to może wyglądać, jaki jest na to plan: „Zobacz, to będzie tak wyglądało. Zrobimy to w ten sposób. To zbuduje tożsamość produktu, bo nie ma innego Andrzeja Grabowskiego w zakresie matematyki, który wymyślił taki produkt, to jesteś ty”. Jeśli pod drugiej stronie nie byłoby chęci wysłuchania tych perspektyw biznesowych, to ja bym wydał swoje pieniądze na zrobienie jakiejś próbki. Bo jakbym takie coś pokazał tacie, myślę, że to by zadziałało. Tata był marzycielem, miał bardzo rozbudowaną wyobraźnię. Wydawało mu się, że wszystko wie, a tak nie było. Jeśli miałbym taką osobę, to zrobiłbym coś, żeby pokazać próbkę tego, w jakim kierunku można rozwinąć jakiś pomysł.

To kolejne pytanie a propos samych kart, ale będzie to też pewnego rodzaju lekcja dla naszych widzów. Jeżeli mam produkt albo usługę, to jak powinienem podejść do procesu rozwijania tego produktu lub tej usługi, żeby ona była tak dobra, że potem ludzie na zasadzie poczty pantoflowej przekazują sobie wieść o tym produkcie, że jest tak świetny, że „ty też go musisz mieć”. Bo tak jest w przypadku waszego produktu – że on jest na swój sposób produktem wirusowym w dobrym tego słowa znaczeniu, który się niesie, bo klienci są tak z niego zadowoleni. Natomiast czegoś tak dobrego nie wynajduje się, siedząc i pisząc sobie na kolanie jakiś koncept. To musi być na swój sposób złożone i długotrwałe. Jak to wyglądało w waszym przypadku i jakie lekcje z po starosłowiańsku developmentu waszego produktu mogą wyciągnąć dla siebie nasi widzowie?

Podam przykład – nasze najnowsze karty Ułamki, których ostateczny kształt stworzyła moja siostra. Produkty wydajemy raz na 5 czy 10 lat, więc to nie jest zbyt często. Pierwszy prototyp stworzył nasz tata 12 lat temu. Ten prototyp sobie leżał. Sprawdzaliśmy go, testowaliśmy, odłożyliśmy na kilka lat. Moja siostra znów do niego siadła i powiedziała, że musi stworzyć coś nowego. No i chodziła wokół tego, testowała, tworzyła pierwsze prototypy i sprawdzała na grupie docelowej. Kontaktowaliśmy się z nauczycielami i mówiliśmy, że mamy nowe karty, a tutaj są przykładowe gry. Zachęcaliśmy, by grali z dziećmi i powiedzieli nam, jakie są minusy. I to był etap, na którym moja siostra bardzo mocno otwierała się też na krytykę, żeby znaleźć punkty, które można poprawić.

Czy tę krytykę przyjmowała jako dobrą monetę, czy na takie zasadzie: „Co za głupoty wymyślają”?

Moja siostra uwielbia, jak jej się powie, że coś nie działa. Gdy coś zrobi i ja mówię, że działa, to wzdycha i odpowiada: „Wiesz, po tobie się więcej spodziewałam”. Słyszę w jej głosie rozczarowanie, że się nie przyłożyłem do przetestowania. Ona wręcz oczekuje, że wskażę jakiś słaby punkt.

Tak, dlatego tak dobrze się uzupełniamy w prowadzeniu firmy. Ona bardzo często patrzy z krytycznej strony, ale w takim pozytywnym sensie i to właśnie dzięki temu udało się rozwijać karty. Pamiętam jedno nasze spotkanie. Miała jakiś pomysł, żeby coś dodać do kart Ułamki. Powiedziałem jej, że to jest zły pomysł, że to się nie nadaje i podałem jej argumenty. Zgodziła się i odrzuciła pomysł, do którego było przywiązana przez rok.

Pokazałem, że się zaangażowałem. I wtedy moja siostra rozkwita, tak reaguje na dobrą krytykę w momencie, kiedy ja się zaangażowałem i przedstawiłem mocne argumenty. Ona prezentuje pozytywną reakcję na konstruktywną krytykę. Jeśli krytyka jest mało konkretna – „słabe bo słabe”, to ona nic z tym nie może zrobić. Siostra lubi pracować koncepcyjnie, to czasem trwa. Od momentu prototypu do wejścia do sprzedaży kart „Ułamki” minęło dziesięć lat. Przez ostatnie trzy lata Justyna pracowała nad nimi bardzo intensywnie, wydaliśmy je w 2022 roku. Ten produkt można było wydać znacznie szybciej. Mieliśmy na początku dwie gry. Mogliśmy zrobić piękne kolorowe opakowanie z chwytliwymi marketingowo hasłami, że ułamki same wchodzą do głowy. A tak mamy dziewięć gier, w dodatkowej książeczce 32 gry. To są lata pracy koncepcyjnej mojej siostry i także kawał naszej pracy, bo ona przychodziła do biura i kazała nam grać. I wszyscy siadaliśmy i potrafiliśmy przez kilka tygodni grać po dwie, trzy godziny, żeby przećwiczyć wszystkie gry. Zgłaszaliśmy jej uwagi. Jednocześnie ona robiła testy w szkołach, gdzie nauczyciele grali z dziećmi. To była baza cennych informacji. Natomiast my też nie kalkulujemy, czy nam się opłaca dorzucić dwie gry, może dziesięć wystarczy? Nie. Lecimy na maksa. Gdy widzimy, że tego jest naprawdę dużo, że ktoś może się tym zachwycić i korzystać kilka lat, to dopiero w to wchodzimy. Nie wydajemy produktów, które po prostu będą ok., po prostu będą dobre.

Rozmowa z Tobą jest jak Hydra. Zadaję jedno pytanie, odpowiedź rodzi kolejne trzy pytania, rewelacja. Nie skończymy tego prawdopodobnie nigdy. Wydaje mi się, że już częściowo odpowiedziałeś na to pytanie, ale podrążę. Z czego wynika tak duża cierpliwość w waszym firmowym DNA – że jesteście w stanie poświęcać tyle czasu, uwagi, zasobów i energii, żeby ten produkt dopracowywać. Bo zakładam, że moglibyście go wypuścić dużo szybciej, kiedy on był wystarczająco dobry, skasować swoje, porobić odpowiednią reklamę, a mimo to wy siedzicie i szlifujecie. I to jest pierwsza część pytania, czyli cierpliwość w DNA. I drugie pytanie: gdzie jest granica, która wyznacza dbałość o produkt? Bo po drugiej stronie tej granicy jest już pewnego rodzaju obsesja i szaleństwo na punkcie doskonałości, której się nie da osiągnąć.

To zacznę od drugiego pytania. Tą granicą jestem ja. Moja siostra mogłaby w nieskończoność szlifować, ona zawsze widzi możliwości. Ja w pewnym momencie dochodzę do wniosku, że to jest już moment, w którym musimy się zamknąć w jakiejś ramie. Mówię, że nie możemy tego w nieskończoność rozwijać, tworzyć kolejnych gier, tylko to trzeba po prostu skończyć. Najlepiej wtedy umówić się na jakiś deadline. Gdy zmienialiśmy szaty graficzne książek po tacie, pracowaliśmy z graficzką. Świetnym deadlinem była ciąża naszej graficzki. Powiedziałem: „Dziewczyna jest w ciąży, tylko do tego momentu może pracować. Musimy wszystkie książki złożyć do tego czasu. Justyna się zgodziła. Deadline bardzo pomaga, natomiast ja też jestem taką osobą, która po prostu pcha sprawy do przodu. Znam te karty od podszewki, rozumiem koncepcję. Ok., pracujmy nad tym wiele lat, ale musi przyjść ten moment, w którym po musimy to już wydać. A skąd u nas ta cierpliwość? Ten biznes u podstaw miał w DNA dobro dzieci. Nie pieniądze, nigdy. Ja, moja siostra, nasza firma, cały zespół, wszyscy mamy w sobie DNA dla dobra dzieci, to taka idea.

Ta idea napędza. Ta idea sprawia, że nie myślisz, czy to będzie opłacalne, czy nie. Po prostu robisz. I nie robisz tego dla pieniędzy. Oczywiście w biznesie muszą być pieniądze, żeby to się wszystko spinało, żebyśmy mogli porozmawiać, żeby mógł sobie taką koszulkę zrobić, więc te pieniądze po prostu muszą być. Ale jeśli masz ideę i nie myślisz od początku o tym: „Muszę mieć z tego tyle i tyle, żeby mi się to w ogóle opłacało”, to wtedy rodzi się po prostu cierpliwość. Cierpliwość, bo masz ideę i chcesz ją zrealizować. A jak jesteśmy we dwójkę, to jest już znacznie łatwiej, jesteśmy jak ogień i woda, ale idealnie się uzupełniamy.

#wywiad

Artykuły oznaczone: #wywiad

Jak tworzyć produkty, które KOCHAJĄ ludzie? Karty Grabowskiego & Przygody Przedsiębiorców rozmowa z Mateuszem Grabowskim

Idź do